Het reguleren van onze wraakbehoefte

De laatste duizenden jaren van onze evolutie zijn we in veel grotere massa's gaan samenleven. Het hoeft geen betoog dat deze samenlevingen te complex werden om geregeld te worden aan de hand van dezelfde oude, biologisch gedirigeerde wraakmechanismen als voorheen. Het zou een zooitje worden als iedereen zijn eigen wraakbehoeftes tot uiting zou brengen. In samenwerking met andere delen van ons brein, die gaan over planning en organisatie, zijn we onze wraakbehoefte als het ware gaan 'reguleren'. Daarnaast zijn we ´wraak nemen´ langzaam maar zeker ´het brengen van gerechtigheid´ gaan noemen. 

 

Het bewijzen van het ontbreken van vrije wil, volgt in de volgende hoofdstukken. En ook dat onze manier van ´gereguleerd wraak nemen´ niets met rechtvaardigheid te maken heeft, moet allemaal nog komen. Maar waarom we dit van nature sowieso niet makkelijk aannemen, heb ik nu denk ik best wel duidelijk gemaakt. Wij zijn in miljoenen jaren evolutie eenvoudigweg niet geprogrammeerd om onszelfs als rollende stenen te voelen en bovendien zijn we zodanig geprogrammeerd dat we vinden of voelen dat we moeten vergelden als ons iets aangedaan wordt.

 

Dat vergelden niet eerlijk is en dat vrije wil niet bestaat, gaat dus regelrecht tegen onze evolutionaire oer-programmering in. Bovendien is de wraakbehoefte, neurowetenschappelijk en evolutionair gezien, veel ouder (en daarmee waarschijnlijk ook sterker) dan ´ons bewuste brein´ wat ons pas heel recentelijk het vermogen heeft gegeven om hier een beetje doorheen te prikken.

 

Dit vermogen om het rechtvaardigheidsaspect van bepaalde oerdriften überhaupt te bediscussiëren, was er zonder de evolutie van de prefrontale cortex niet eens geweest. Zo bezien maakt evolutie dus waarschijnlijk ook de ommekeer zelf mogelijk!