Deze site gaat uit van het materialisme als zijnde de juiste filosofische stroming. Ik heb het hier niet over de materialist die graag in een dikke bak rijdt of veel waarde hecht aan materiële zaken. Het gaat er om hoe we naar onze cognitie, ons bewustzijn kijken. Je hebt daarin grofweg twee filosofische stellingnamen. Het dualisme en het materialisme.
 

- Het dualisme gaat ervan uit dat er naast materie (elementaire deeltjes, atomen, moleculen, bloedcellen, botcellen, zenuwcellen enz.) waar onze lichamen uit bestaan, ook nog een geest, een ziel of hoe je deze entiteit ook wil noemen, bestaat. Deze entiteit krijgt complimentjes of dichten we zoiets als schuld toe.

- Het materialisme (of non-dualisme) gaat ervan uit dat we enkel en alleen uit die eerder genoemde fysieke materie bestaan en verder helemaal niets. M.a.w., ook hetgeen wij onze geest of ziel noemen, bestaat enkel uit materie en de elektrochemische reacties daarbinnen. De rollende steen gaat simpelweg al uit van het materialisme als juiste stellingname en is niet bedoeld om deze aan de man te brengen.

In feite is het eigenlijk ook vrij onzinnig om de afwezigheid van een nog nooit waargenomen en niet waar te nemen entiteit (zoals een ziel of een geest) te proberen te bewijzen. Net zoals het ook geen zin heeft (en onmogelijk is) om te bewijzen dat God of het vliegende spaghetti monster niet bestaan. De afwezigheid van een onmeetbare entiteit kun je immers nooit bewijzen. Richard Dawkins doet in ruim 400 pagina´s (God als misvatting) een goede poging, maar bewijst het naar mijn mening niet.

Hebben we het dan weer over die ziel of geest en zou je daar wel in geloven. Dan is het in ieder geval zeker dat deze ziel of geest volledig afhankelijk is van het lichaam waarin zij huist. Dat is reeds oneindig vaak bewezen. Denk aan hersenziekten en hersenbeschadigingen die niet alleen het intellectueel functioneren van het brein, maar ook het karakter van mensen sterk kunnen veranderen. Die ziel laat zich dus zonder twijfel door materiele veranderingen veranderen. Ook doorzettingsvermogen en andere zogenaamde "positieve" karaktereigenschappen van mensen kunnen veranderen t.g.v. veranderingen in onze materiele machinerie. Dus ook wilskrachtachtige eigenschappen! Als je op de juiste plek één halve cm3 (of nog veel minder) van de hersenen van Piet beschadigt, is Piet eenvoudigweg Piet niet meer. En dan bedoel ik niet dat Piet Piet niet meer is omdat hij helemaal koekkoek is geworden, nee, dit kan in sommige gevallen bij behoud van IQ. Ook onze wilskracht en de rest van ons karakter, ís ons brein [terzijde 1] en geen kwestie van keuze. Het overgrote deel van de serieuze wetenschappers zijn in deze context materialisten. 

Sorry dat het niet zo romantisch is...

Op boeken zoals ‘wij zijn ons brein’ van Dick Swaab hebben mensen vaak het volgende tegen. Veel mensen vinden dat dit soort boeken (en de onderzoeken die er aan ten grondslag liggen) de mooie dingen uit het leven zoals liefde, verliefdheid en humor reduceren tot een soort hersenscheikunde. Door precies aan te wijzen waar en hoe zich van iets moois de fysieke oorsprong in de hersenen bevindt, wordt dit in feite gederomantiseerd. Hoewel ik dit soort boeken zelf juist wel interessant vindt en graag lees, kan ik dat negatieve gevoel hierbij wel begrijpen. Ik heb dat ergens ook wel een beetje. Ik vind het ook niet perse leuk om mooie dingen uit het leven (zoals bijvoorbeeld ´vrije wil´ iets moois is voor degenen die succes hebben en er graag in geloven) ter discussie te stellen. Sterker nog, als het niet zo zou zijn, dat ‘het massaal geloven in vrije wil’, lijdt tot onvoorstelbaar veel nutteloos leed, zou ik het graag zo laten. Met zo laten bedoel ik, dan zou ik iedereen graag zou laten geloven dat vrije wil bestaat, want natuurlijk is dat, tenminste voor mensen die het leven een beetje mee hebben zitten, een fijne gedachte die ik niemand wil afpakken. Ook dat wij onszelf zien als rationele wezens die onze lichamen besturen, is niet iets wat ik graag afbreek, maar het is nu eenmaal even nodig om aan te tonen dat wij mensen elkaar, enkel door een product van de evolutie, gigantisch veel leed bezorgen. Ik denk dat ik wil zeggen dat ik de neiging heb mezelf te verontschuldigen voor het vereenvoudigen van ons bestaan door vrije wil ter discussie te stellen. 

Test